Z czego składają się fundamenty?

Zanim przystąpisz do jakichkolwiek prac przy budowie domu jednorodzinnego, musisz wiedzieć, czym są fundamenty i z czego się składają. Do elementów fundamentów należą:

• ławy fundamentowe,
• ściany fundamentowe.

Ściany fundamentowe są zwykle jednocześnie ścianami piwnicy, jeśli taka została ujęta w projekcie. Wówczas ściany muszą być o minimum 1 metr wyższe i wymagają dodatkowego wzmocnienia zbrojeniem. Z kolei ława jest niczym innym jak poziomą belką z betonu, która zapewnia ochronę przed rozciąganiem i ściskaniem. Ściany spoczywają na ławach, a to w całości jest oparciem dla ścian nadziemia. Jeżeli dom ma być zbudowany na mało stabilnej glebie, wówczas ściany fundamentowe nie są oparte na ławach, a na ruszcie, stropie lub żelbetowej płycie, które sięgają do warstwy nośnej gruntu. Inną sytuacją jest dom o lekkiej i drewnianej konstrukcji – wówczas ściany fundamentowe nie muszą spoczywać na ławach – wystarczy postawić je bezpośrednio na gruncie.

Sprawdzenie podłoża

Kluczowe znaczenie dla trwałości naszego domu ma sprawdzenie podłoża, na jakim budynek ma stanąć. Problematyczne są grunty z przewagą gliny lub torfu – nie nadają się pod budowę lub wymagają zastosowania drogich rozwiązań konstrukcyjnych oraz izolacyjnych. Lepszy do budowy jest żwir, piasek lub zwarte skały. Dają one gwarancję, że z czasem budynek nie będzie osiadał.

Jaką głębokość powinny mieć fundamenty?

Głębokość, na jakiej znajduje się spód fundamentu, jest różna i zależy od głębokości przemarzania gruntu. W zależności od tego, w jakim regionie kraju ma powstać dom, głębokość ta waha się od 0,8 m do 1,4 m. Jeżeli natomiast dom będzie miał lekką konstrukcję, a gleba nie zmienia objętości pod wpływem mrozu (taką glebą jest np. piasek), głębokość dołu fundamentowego może być mniejsza. Wówczas spód fundamentu może być na głębokości zaledwie 50-60 cm.

Fundament tradycyjny a z płyty

Głównym zadaniem fundamentów jest zabezpieczenie domu przed nierównomiernym osiadaniem oraz zapewnienie stabilności budynku. Fundamenty przenoszą obciążenia na grunt, przez co nie dopuszczają do pękania ścian, a nawet uszkodzenia całej konstrukcji. Najczęściej fundamenty wykonuje się metodą tradycyjną, ale można też stworzyć je z płyty. Fundamenty wykonane w tradycyjny sposób wykorzystuje się w budownictwie murowanym. Z kolei te z płyty najczęściej stosowane są w przypadku domów prefabrykowanych i modułowych. W klasycznym domu jednorodzinnym zastosowanie znajdują betonowe lub żelbetowe ławy fundamentowe, ale równie dobrze mogą one być murowane z bloczków.

 

Od czego zacząć – instrukcja krok po kroku?

Dobór odpowiednich materiałów i termin, w którym zaczniemy budowę domu, mają ogromne znaczenie. Przygotowując fundamenty, trzeba brać pod uwagę takie elementy, jak np. wielkość budynku, ilość kondygnacji czy rodzaj gruntu. A od czego zacząć?

Wytyczanie granic budynku

Zanim zaczniesz stawianie fundamentów, musisz skorzystać z usług geodety. Wytyczy on osie i inne punkty charakterystyczne budynku. Wyznaczone linie utworzą siatkę, która pokaże gdzie i na jaką głębokość należy kopać. Na tym etapie wyznacza się także poziom zero, czyli poziom posadzki parteru budynku. Sama budowa fundamentów powinna przebiegać według poniższych kroków.

Wykonanie wykopów i przygotowanie szalunków

Najpierw zdejmij wierzchnią warstwę gruntu (tzw. humus) na głębokość około 30 cm. Dopiero wówczas możesz wykopać ziemię pod fundament. Jeśli budujesz dom na zwartym gruncie, wykonaj szalunki ziemne, ale jeżeli podłoże jest gorszej jakości, lepsze będą szalunki drewniane. Zwykłe szalunki tworzy się przy pomocy wykopów o głębokości i szerokości ław, w których układa się zbrojenie, a następnie zalewa mieszanką betonową. Jeśli chcesz wzmocnić podłoże i wyrównać nacisk na grunt, możesz przed wykonaniem ław wylać warstwę chudego betonu.

Ułożenie zbrojenia

Zbrojenie to, najprościej rzecz ujmując, metalowe słupki (pręty) połączone drutem, tworzące zbrojenie. Długość prętów metalowych należy dopasować do długości ławy. Pręty układa się w osi ław z zachowaniem odpowiedniego dystansu. Co ważne, nie można zapominać także o miejscach łączenia ław – ponieważ zarówno zbrojenie, jak i sam fundament zostaje przykryty na późniejszych etapach budowy, należy dopilnować, żeby został wykonany „zgodnie ze sztuką” – najlepiej zatrudnić do czuwania nad tym kierownika budowy lub inspektora nadzoru inwestorskiego.

Zalanie zbrojenia i schnięcie betonu

Ten etap – wylewanie mieszanki betonowej – musi odbywać się w taki sposób, by była ona odpowietrzona. Beton wylewany jest bezpośrednio do przygotowanych wcześniej otworów.
Równie ważną kwestią jest schnięcie betonu – szczególnie przez pierwsze 7 dni należy wylewce betonowej zapewnić odpowiednią wilgotność. Chodzi o to, by podczas tężenia i schnięcia materiał zbytnio się nie kurczył – wystarczy wówczas polewać fundamenty dużą ilością wody.

Izolacja pozioma

Kolejnym krokiem jest zabezpieczenie przed wilgocią. Fundamenty zagłębione w gruncie narażone są na działanie niskiej temperatury oraz wilgoć, dlatego należy wykonać hydroizolację poziomą ze specjalnej folii lub papy, by zabezpieczyć ławy. Z kolei z emulsji hydroizolacyjnej oraz folii lub papy termozgrzewalnej zabezpieczysz płytę fundamentową.

Stawianie ścian fundamentowych

Ściany fundamentowe stawia się na ławach fundamentowych, ale jeśli podstawę stanowi płyta lub w projekcie zaplanowano piwnicę, wówczas stawia się ściany piwnicy lub parteru. Można je wylać z betonu lub wymurować z bloczków betonowych, silikatów lub pustaków zasypowych. W przypadku wylewanych ścian należy zastosować deskowanie i wzmacniać je dodatkowo zbrojeniem – wówczas fundamenty wznoszone są w ciągu kilku dni. Częściej jednak stosowane są fundamenty murowane z bloczków z wykorzystaniem zaprawy cementowej.

Izolacja pionowa przeciwwodna

Następnym elementem budowy fundamentów jest wykonanie pionowej izolacji przeciwwodnej wraz z malowaniem ścian – należy dwukrotnie pokryć je masą bitumiczną. Ten materiał chroni przed dostawaniem się wilgoci pochodzącej z gruntu do ścian budynku.

Zasypanie piaskiem

Dopiero po wykonaniu izolacji poziomej oraz pionowej, można zasypać fundamenty. Należy zasypać je piaskiem i najlepiej od razu dobrze je utwardzić. To także idealny moment na przygotowanie fundamentów ścianek działowych – mają one za zadanie zapobiegać pękaniu ścian w przyszłości.

 

Przygotowanie instalacji sanitarnej

Zanim przystąpisz do kolejnych prac, warto pomyśleć o instalacji sanitarnej, która znajdzie się pod pierwszą posadzką domu. W tym celu należy przygotować przyłączenia wodno-kanalizacyjne. Umiejscowienie zlewu w kuchni, prysznica w łazience czy dodatkowej umywalki np. w garażu to elementy, o których warto pomyśleć już na etapie projektowania domu. Łatwiej położyć instalację przed wylaniem betonu, niż później wykonywać w nim bruzdy.

Wylanie ślepej posadzki

Kiedy już wszystkie poprzednie kroki są wykonane, a na podłodze Twojego domu są już rozprowadzone instalacje sanitarne, należy całość zalać betonem i wyrównać posadzkę. Ślepa posadzka oznacza, że jest to pierwsza warstwa podłogowa. By zapewnić odpowiednią wilgotność przy schnięciu i zapobiec pękaniu, warto polewać beton dużą ilością wody.

Więcej o tym, jak w praktyce wykonać fundamenty, możecie zobaczyć tutaj:

Kiedy mogę zacząć wznosić ściany?

W praktyce stawianie ścian można zacząć już następnego dnia po stwardnieniu betonu. Fundamenty osiągają całkowitą nośność miesiąc po wylaniu betonu. Ponieważ jednak nie w jeden dzień buduje się cały dom, można swobodnie zacząć wznoszenie ścian od razu po wyschnięciu betonu.

Fundament chroni budynek przed osiadaniem i przenosi w odpowiedni sposób obciążenia konstrukcyjne. Można więc uznać go za jeden z ważniejszych elementów rzutujących na trwałość domu. Bardzo ważne jest, by fundament dostosować do warunków gruntowych w miejscu budowy.